Plenti samting bin kamup

Rozig van een middag spelen in de zee ben ik me er van bewust dat het toch wel heel erg lang geleden is dat ik m'n blog heb geupdate dus begin ik toch maar op deze zonnige zondagmiddag met een update.

Laat ik beginnen met ons out reach tripje naar Baluan eiland. Jerome en ik zouden graag wat meer naar de wat meer afgelegen gebieden gaan om patiënten te zien omdat het voor veel mensen een dure onderneming is om naar het ziekenhuis te komen. Veel mensen zijn afhankelijk van vervoer per boot en brandstof hier is vrij prijzig. Helaas heeft het ziekenhuis vanwege alle perikelen omtrent de (voormalig) ziekenhuisdirecteur (hij is inmiddels gearresteerd) geen geld om ons er op uit te sturen. Jerome had echter vernomen dat de pastoor naar Baluan zou gaan om daar het vormsel uit te reiken en vroeg of wij met de boot mee mochten liften om zo patiënten op Baluan te bezoeken. Geen probleem, dus we gaan mee.

Het is ontzettend noodweer als we vertrekken. Onze regenjassen kunnen de hoeveelheid water niet aan en ik geloof niet dat ik ooit zo nat geregend ben. In Lorengau zijn er zelf overstromingen. Voor we de oversteek van Manus naar Baluan maken moeten we nog een tijd wachten onder een brug tot het wat opklaart zodat we het eiland kunnen zien om de koers te bepalen. Mensen varen hier vaak op zicht, zonder gps of kompas. We komen doorweekt in Baluan aan en nadat we de vis die we onderweg hebben gevangen hebben gegeten gaan we onze weg en zien we verschillende patiënten. Ik ga op huisbezoek bij een patiënt van me en met zijn moeder bezoek ik nog een paar mensen die aan psychoses lijden. Jerome ziet patienten in de aid post en gaat bij een paar zwaar gehandicapte mensen op huisbezoek. De volgende middag geeft Jerome nog een groepssessie tegen rugklachten voor we vertrekken naar Lorengau. Helaas begint het vreselijk te regenen en zie ik er tegenop weer zeiknat te regenen. Eerst koersen we op Lou eiland, maar voorbij Lou zien we het vaste land van Manus niet, maar we varen gewoon door. Niet veel later is de wereld om ons heen alleen grijs en is nergens land te zien. Zo varen we een aantal uur en dan begint het langzaam donker te worden. Ik begin lichtelijk in paniek te raken als het steeds donkerder om ons heen wordt en we nog steeds geen land zien. Over de hoge golven varen schiet niet zo op en ook de brandstofvoorraad aan boord slinkt. Zodra het echt donker is worden Jerome en ik zeeziek en hangen we om de beurt met ons hoofd over de rand van het bootje en tussendoor kruipen we dicht tegen elkaar om een beetje warm te blijven. Ik geloof niet dat ik eerder zo bang ben geweest. Gelukkig zien we na een paar uur varen in het donker een lichtje. Het is alleen even afwachten of het een containerschip is of land. Het blijkt gelukkig land te zijn en moeten alleen nog het rif over om daadwerkelijk de kust te bereiken. We zijn op Pak eiland, ten oosten van Manus, beland. Een eiland zonder elektriciteit maar gelukkig stond een vlinke accu met een velle tl lamp die we dus vanuit de verte zagen. Wat onze redding was, want even meer ten oosten is er niet heel veel meer aan land en het had niet de eerste keer geweest dat een bootje hier kwijtraakt op zee, horen we nu. De lieve mensen op Pak zorgen met thee en een vuurtje dat we weer wat opwarmen en we worden bij verschillende mensen ondergebracht om te overnachten. De volgende morgen worden we met begeleiding van andere boot veilig op het vaste land van Manus afgezet. Nieuws verspreidt zich snel op Manus en er is hier geen beter vermaak dan leedvermaak dus mensen hebben hartelijk om ons gelachen. Het verhaal van de waitman lus long salwarra (witte mensen verdwaald op zee) zal waarschijnlijk nog vele generaties lang doorverteld worden.

Niet lang voor het avontuur op zee was ik nog even in Nederland. M'n oude werkgever had me uitgenodigd om op een conferentie in Budapest over het European Humanitarian Voluntary Youth Corps deel te nemen in een discussiepanel om m'n ervaring als volunteer te delen met de aanwezigen. Zij betaalden de reis en ik kon ook nog via Amsterdam vliegen. Perfect dus en het was ontzettend leuk iedereen even te zien en weer in Nederland te zijn. Na zoveel Hollandse gezelligheid was het wel weer even wennen in Manus, maar er is hier nog genoeg leuks en interessants te doen om weer aan de slag te gaan. Zo moest er een programma in elkaar gedraaid worden voor Australische mental health workers.

Ongeveer een maandje terug waren ze hier. Een Australische arts die getrouwd is met een vrouw van Manus had ze in contact gebracht met mij en ik had voor de week een klein programmaatje in elkaar gezet. Het team bestond uit een psychiater, twee psychiatrisch verpleegkundigen en een health educationist die in Australië out reach werk doen in de afgelegen Aboriginal communities. Ze zijn kwamen naar Manus om te zien wat hier te doen valt op het gebied van geestelijke gezondheidszorg. Ik was erg blij met hun komst om zo eens ook wat ervaring over m'n werk uit te kunnen wisselen met mensen die met soortgelijke problemen te maken krijgen. Ik ben drie dagen met ze mee gegaan naar Kali eiland, ten westen van Manus. Weer per boot, maar deze keer was de zee zo vlak als een spiegel en dan is het toch wel erg mooi om te varen. Aankomend op Kali worden we met de traditionole Manus' welkomsdans en garamut drum verwelkomd. De witte delegatie is groots bezoek voor het kleine eilandje en we worden hartverwarmend ontvangen.  

Foto: Welkomsdans als we aankomen op Kali

Op Kali, Salien en Nihon eiland vertellen we wat mental health is en zien we patiënten met allerlei soorten klachten, maar ook een aantal mensen met psychoses en depressie kunnen helpen. Terug in het ziekenhuis geven we meteen medicijnen voor de patiënten in Kali, Salien en Nihon. De mental health workers geven in het ziekenhuis nog een presentatie over hun out reach werk en ze zijn nu aan het onderzoeken of ze in de toekomst training kunnen opzetten in PNG over eerste hulp in geestelijke gezondheid.

Voor mij was het een erg interessante week om weer meer van Manus te ervaren en om even direct samen met een psychiater te werken en ervaringen uit te wisselen.

Zelf ben ik ook gestart met het geven van training over mental health voor het ziekenhuis. Helaas loopt het nog niet zo op rolletjes. Na overleg met de staf besloten we dat woensdagmiddag de beste tijd was voor de training. Woensdag is echter ook payday en na de lunch staat iedereen in de rij bij de bank en komen mensen daarna nog eens kijken waar mijn presentatie over ging. Hier moet dus maar weer wat anders op gevonden worden, maar het is vrij typisch voor hoe dingen hier gaan.

De mental health workers uit Australie zijn nog geen week weg of ik kan m'n ouders op Manus verwelkomen. Ze komen eerst naar Manus en daarna gaan we nog met z'n allen door PNG reizen. Op Manus gaan we naar de toch best indrukwekkende Loniu caves, we snorkelen bij Momote, bezoeken Pityilu eiland, zien wat van het binnenland van Manus en laten ze het ziekenhuis zien. Heel erg gaaf om m'n ouders hier op Manus te laten zien wat we aan het doen zijn.

Foto: Uitzicht vanaf Pityilu eiland

Foto: Loniu caves

Samen vliegen we naar Madang waar we nog een paar dagen van de mooie kust van PNG genieten voor we naar Highlands gaan. Eerst naar Marcel in Goroka, daarna een paar dagen naar Apropriate Technology Projects, een NGO gestart door een oud VSO'er. Het is een mooie accommodatie vlakbij een natuurpark. Na Goroka en omgeving te hebben gezien gaan we naar de Enga province om de bird of paradise te kunnen spotten. Met succes, en het is hier opvallend koud waar ik niet geheel op voorbereid was. Ten slotte gaan we naar de Hagen Show in Mt Hagen waar verschillende groepen uit PNG, maar vooral de hooglanden, 'singsings' komen opvoeren. Een indrukwekkend, kleurrijk en vooral erg fotogeniek festival. Een mooie afsluiter van een hele mooie reis door PNG.  

Foto: Hagen Show

Nu weer lekker aan de slag in het ziekenhuis. De laatste maanden...

Hier nog een linkje met nog meer foto's van de Hagen Show:

http://www.facebook.com/media/set/?set=a.10150762627115724.728208.608390723&l=40399cc795&type=1

Expect the Unexpected

English version below.

De afgelopen periode was een tijd met veel onverwachte gebeurtenissen. Iets wat klaarblijkelijk bij dit land hoort, vandaar we mensen regelmatig 'expect the unexpected' horen zeggen.

Op 29 maart was het National Disability day in PNG. Jerome had met een disabled group geprobeerd om een awareness event te organiseren. Helaas is er op het laatste moment geen geld om het van de grond te krijgen. Uiteindelijk geven Jerome en ik die dag op een secondary school een presentatie over geestelijke en lichamelijke handicaps. We hadden een interactieve presentatie voorbereid, maar daarbij niet rekening gehouden dat we voor vier klassen tegelijk zouden staan. Voor vier overvolle klaslokalen met meer dan 100 kinderen ging het uiteindelijk toch best aardig als er tenminste geen regen kletterde op het golfplaten dak. Het was een leuke ervaring en goed om nog meer mensen te informeren over ons werk.

  foto: Presentatie op de Secondary School 

April begint goed met dokters die staken om de overheid zo ver te krijgen dat ze de eerder gemaakte afspraken over huisvesting en vergoedingen na komt. Na een week staken word er zelfs gedreigd om geen noodgevallen meer te helpen, maar zo ver komt het gelukkig niet. De dokter met wie ik vooral samenwerk wil nog wel medicijnen voor patiënten van me voorschrijven en de psychiater in Port Moresby is ook beschikbaar voor advies. Zo kan mijn werk gewoon doorgaan en begrijpen de patiënten nu ook dat Jerome en ik, ondanks dat we wit zijn, geen dokters zijn.

Op de lokale radio heb ik een 'toksave', een informatief praatje, over m'n werk laten voorlezen en hier heb ik al aardig wat reacties op gehad. Ik heb het in de tok save vooral over het meer sociale aspect van m'n werk gehad en het woord 'mental' niet gebruikt om stigma te voorkomen, maar toch komen er na de toksave alleen familieleden langs van mensen met psychotische klachten en of ik die kan helpen. Inmiddels weet ik twee psychiaters in Moresby te bereiken en met hen overleg ik over de behandeling of ik verwijs de patiënt door. Zo lukt het eindelijk om het ziekenhuis zo ver te krijgen een ticket te regelen zodat een psychotische patiënt en zijn moeder naar Port Moresby doorverwezen kunnen worden. Inmiddels is hij klaar met de behandeling, maar is er geen geld om hem terug te laten komen.

De dokters zijn amper aan het werk als op maandagochtend wordt aangekondigd dat er nu op dat moment een workshop is over planning. Het komt over als workshop voor de leidinggevenden en het lijkt me niet relevant om heen te gaan. Later blijkt dat het vijfjarenplan wordt gemaakt voor 2011-2015. Dus op woensdag ga ik toch maar eens kijken wat er gebeurd. Iemand van National Health is overgekomen om in een week het vijfjarenplan in elkaar te draaien. Niemand van het ziekenhuis was voorbereid dus het is een frustrerende week waarin in statistieken eerst niet beschikbaar zijn en financiele gegevens helemaal niet te krijgen zijn gezien de situatie in het ziekenhuis. Het kost een paar dagen doorwerken tot middernacht voordat het ziekenhuis en de medewerker van National Health een beetje op dezelfde lijn zitten en elkaar begrijpen. In ieder geval hebben we fysiotherapie en mental health voor de komende vijf jaar op de agenda van het ziekenhuis gekregen. Hopelijk dat National Health hier ook geld in gaat steken en dat het ziekenhuis management het goed besteed.

Gelukkig is er een lichtpuntje tijdens de frustraties die ik heb die week: voor het eerst sinds ik hier ben is er kaas in de supermarkt! Waar je wel niet blij (bijna euforisch) van kan worden hier...

Foto: vijfjarenplan

Na deze week zijn we blij er even tussen uit te gaan. Brian, de leidinggevende verpleegkundige heeft zijn tweejaarlijkse vakantie van zes weken en heeft ons gevraagd om een weekend mee te gaan naar zijn eilandje, Pam, ten zuiden van Manus. Samen met zijn gezin, Emily, de andere fysio en Eliane, de laborante vertrekken we vrijdagochtend. Althans, dat was het plan. De boot was geregeld, alleen brandstof moest nog gehaald worden. Helaas was de brandstof die in de motor van de boot moest op het hele eiland uitverkocht. Uiteindelijk kon Brian een boot regelen met een motor met een andere brandstof en vertrokken we in de middag.

foto: op de boot naar Pam eiland

Die zaterdag gaan we naar Baluan, wat vlak naast Pam ligt. We komen daar onze Nederlandse wantok tegen en beklimmen de krater van het eilandje. Ook gaan we naar haar gastgezin. We zijn dan wel blij dat wij in 'town' wonen. In een klein dorpje zonder stroom en internet en een klein hokje boven zee als wc is toch nog wel een stapje verder geïsoleerd en primitief.

Terug varend van Baluan naar Pam vaart er nog een groep dolfijnen mee met de boot terwijl de zee zo vlak is als een spiegel. Een erg mooi gezicht.

Zondag bezoeken we het health centre op Lou eiland en varen over een ruige zee terug naar Manus.

foto: Pam gezien vanaf Baluan

foto: de krater van Baluan

Precies een week later vliegen we naar Brisbane. Een lichte cultuurshock ervaren we wel, in het vliegtuig moeten we al wennen aan het zien van zoveel witte mensen. Het kost ons echter geen tijd om te wennen aan koffie bij starbucks, internet dat het doet, nieuwe kleren kopen die niet muf of naar zweet ruiken, lekker uiteten, naar de bioscoop, ...

foto: Latte in Noosa

Na twee nachten Brisbane gaan we via Sydney naar de Blue Mountains. In Sydney spreken we af met Lynne die half van Manus is, half Australisch. Ze heeft een kleine NGO die de mensen op het eilandje van haar moeder, Rambutso, helpt. Jerome help haar met de basale communicatie door emails door te geven aan mensen die geen email hebben en zo dingen te regelen. Na onze trip naar de Blue Mountains mogen we in haar huis logeren.

In de Blue Mountains is het echt herfst aan het worden, wat leuk is om eens te zien in april en ondanks dat de zon schijnt kunnen we kilometers lopen zonder te zweten. Wat een fijne ervaring.

Terug in Sydney regent het helaas veel, maar een vriend uit Melbourne en een vriend van hem rijden ons twee dagen rond door de stad, dus regenen we niet veel nat. Woensdags gaan we terug naar Brisbane. Die stad hebben we wel gezien dus we huren een auto en verkennen de Sunshine coast voor een paar dagen. Helaas is er niet al te veel sunshine. Al pakken we de laatste dag nog een beetje zonnebaden mee.

 foto: Sydney

foto: Blue Mountains

Zondag leveren we de auto in en denken we ruim op tijd op het vliegveld te zijn. Expect the unexpected. Air Niugini had de vlucht rescheduled en ons vliegtuig vertrekt nu twee uur eerder. We zien nog net het vliegtuig boarden. Gelukkig boekt Air Niugini onze nieuwe vluchten om zonder extra kosten. Omdat de vlucht naar Manus pas weer op woensdag gaat blijven we nog twee dagen langer in Brisbane. Gelukkig schijnt de zon volop en zien we Brisbane nog eens bij zon. Maandag besluiten we ook nog een beetje wat van de Gold Coast te zien en gaan we naar Surfers Paradise.

Dinsdag vliegen we dan eindelijk echt naar Port Moresby. Port Moresby: in de top vijf van de volgens de Economist minst leefbare steden en berucht voor de onveiligheid. Ik kijk dus enorm uit naar m'n eerste overnachting in deze stad. Expect the unexpected, we worden met ontzettend veel gastvrijheid ontvangen:

Op het vliegveld moet Jerome z'n ticket nog omboeken om naar Madang te kunnen voor een afspraak bij VSO. Dat duurt even en wij zijn daarom de laatste die het vliegveld verlaten en gaan opzoek naar een taxi. Een jonge vrouw hoort dit en bied ons aan naar het hostel te brengen. Ons plan was om naar de YWCA te gaan, maar we hadden ze niet kunnen bereiken per telefoon. Daar aangekomen blijkt de Lonely Planet niet up to date en mogen er geen mannen overnachten en doen ze zo wie zo eigenlijk geen korte verblijven meer. De avond is echter al gevallen en ze willen ons niet weg sturen. In een klaslokaal worden de tafels opzij geschoven, matrassen op de grond gelegd en we kunnen overnachten. Er wordt voor ons gekookt, en we worden naar de afhaal van Moresby gebracht. We slapen heerlijk en de volgende ochtend worden we opgehaald en naar het vliegveld gebracht. Jerome vliegt naar Madang voor een meeting met VSO en ik ga terug naar Manus.

  foto: Port Moresby

In Manus aangekomen vergeet de auto van het ziekenhuis me op te halen, wat geen probleem is, want ik zie genoeg bekenden en krijg drie liften naar huis aangeboden.

Het is weer even wennen aan de warmte en vochtigheid en het leven hier, maar iedereen is blij dat we weer terug zijn en het voelt hier toch wel een beetje als thuis nu.  

Expect the unexpected is a commonly used term here. The last period this has certainly became true for us when many unexpected things happened.

March the 29^th was National Disability day in PNG. Jerome was trying to organize an awareness evant together with a the local disabled organization. Unfortunately, at the last moment no funding was available so the event could not go on. In stead Jerome and I gave presentation on mental and physical disability at the secondary school in town. We prepared a nice interactive presentation, but were not prepared to stand in a classroom with 100 students at a time. Nevertheless we managed to do the presentation and we got some nice feedback from the students, well that is at the moments the rain wass not falling down on the tinned roofs. It was a nice experience and a good opportunity to inform more people on our work.

April started well with the strike of the doctors. The government did not keep to there promises so by the strike the doctors want force the government to do so. Fortunately the doctor with whom I mostly work is still willing to help me out when I need medication for patients and the psychiatrist in Port Moresby is also available for consultations. So I had no problems continuing my work and the patients now also finally understood Jerome and I, although white, are not doctors.

On the local radio I did a 'tok save' (information announcement) about my work. To avoid stigma I did not use the word 'mental' in this message. However, the only people who came to see me after this message are family members of people with psychosis. Since I know am in contact with two psychiatrists in Port Moresby I consult with them about treatment or referral to Moresby. So far I managed to refer one patient with delusions to Moresby which was quite a hassle because the hospital claimed not to have money to cover for the transport. Now that the patient is finished with the treatment the hospital seems to have no money to get him back.

Another week in April the five year planning for the coming years had to be made. This was announced on the morning the workshop started so many staff were not available or prepared to start that day, including myself. I also had misunderstood the message about this workshop and thought it was a planning workshop for the different managers in the hospital. Luckily I found out on time what it was about to be able to include physiotherapy and mental health in the plans for the next five years. However it was frustrating week and working long nights before the employee of National health, who was facilitating the workshop, and the hospital understood each other. The bright side of this week was that for the first time in almost half a year there was cheese in the supermarket!

On the Friday of that week we really needed a break so luckily enough we had planned a trip with Brian, his family and two other colleagues to go to Pam, Baluan and Lou island. That Friday we left five hours later then planned after some trouble with sold out fuel and finding another engine with different fuel. Nevertheless we made it to Pam that evening.

The next morning we went to Baluan where we met with our Dutch 'wantok'. We walked to the crater of Baluan and met with the 'adoption family' of our wantok and Jerome was able to do a physio session with their son who has a disability.

The next day we visit Lou and the health center there before we went back to town.

Exactly a week later it was time for another trip. Jerome and I went to Australia for Easter. We started in Brisbane, then Sydney and the Blue Mountains and some Sunshine coast on the last days. To be in a western country was quite a shock at first. Already in the plane it was strange to see so many white people. However, it took us no time to get used to drinking starbucks coffee, go out for nice dinners, go to the movies, internet that does work, buy clothes that don't smell of sweat or are moldy, etc. We had such a great time that we even managed to stay longer, by accident though. Returning from the sunshine coast we handed in our rental car and were early on the airport, we thought. However on the departure board we saw a flight to Port Moresby boarding with our flight number... Expect the unexpected told the Air Niugini employee us. It appeared that our flight was rescheduled and left two hours earlier. Luckily enough they rebooked our tickets without extra costs and we stayed another two days leaving us the opportunity to see Brisbane with some sunshine and see a bit of the Gold Coast.

After a two days delay we finally arrived in Port Moresby where we had to stay overnight before I would go to Manus. Port Moresby is in the top five of the Economist 'least liveable cities'. So we were looking forward to spend some time here, not really. But expect the unexpected: we were welcomed with great hospitality. While looking for a taxi to take us to a hostel a women offered us a ride with her family. Arriving at the hostel, the Lonely Planet happened not to be up to date and the hostel was no longer proving accommodation to men and not for short term. However, it was evening so they didn't want to send us away. A sleeping place was created in a classroom while dinner was made. The next morning they kindly dropped us of at the airport.

Back in Manus I realized I had forgotten how hot it is here. Nevertheless it felt a bit like coming home again.

Waternood, Watersnood, Tsunami Waarschuwing en Zure Regen

English version below.

Het is de hoogste tijd voor een update uit Manus. En gelukkig doet internet het weer, want we zaten na een blackout weer twee weken zonder.

Eerst wat uitleg over de, wel wat overdreven, titel. Een paar weken geleden wilde het maar niet regenen. Niet zo vervelend zou je denken, maar het water dat wij hier drinken komt uit de watertank waar onze dakgoot in uitkomt. Geen regen betekent voor ons dus geen schoon water. Er is hier ook wel leidingwater, maar dat is niet schoon genoeg om zo te drinken en wordt niet omhoog ons huis in gepompt, dus is veel gesjouw met emmers.

De bodem van onze tank was al aardig in zicht toen het weer omsloeg. Nu regent het elke dag flink, wat zonder problemen lekker lang douchen betekent, maar de was wordt er niet droger van, en kleren gaan er ook niet lekkerder van ruiken. Dus is dat lange douchen ook weer voor niets. Verder begint er langzaamaan steeds meer te schimmelen in huis.

Foto van ons huis. Rechts, verstopt achter de guavaboom, is ons huis

Our house, right, behind de guava tree

Foto van ons huis nog een stukje dichterbij

Our house a bit closer

Deze 'natuurrampen' zijn natuurlijk wel goed te overzien, maar twee weken geleden werden we behoorlijk opgeschrikt door de aardbeving in Japan. Ook hier was een tsunami waarschuwing van kracht, net als in de rest van de Pacific. Als je op de kaart kijkt zie je ook niet zo heel veel liggen tussen Manus en Japan. Jerome en ik weten nog van niets als we die vrijdag uit werk naar huis fietsen en worden gebeld door het VSO kantoor. We moeten onze evacuatie tas klaar hebben staan en ons voorbereiden voor de tsunami die 5 uur later wordt verwacht bij de kust van Manus aan te komen. Wij wonen op een heuvel, in een huis op palen, dus ik schat dat we zo'n 30 meter hoog zitten hier. Sheela, de andere VSO volunteer uit Sri Lanka woont een stuk lager, dus zij komt bij ons logeren terwijl we wachten op de mogelijk naderende tsunami. De staff van de programme office in Madang houdt ons goed op de hoogte terwijl ze zelf de volunteers in het laaggelegen Madang aan het evacueren zijn. We worden best wat gespannen als we horen wat voor schade er in Japan is aangericht door het water wat nu onze kant op dreigt te komen. Rond de tijd waarop het water aankomt moeten we elk kwartier de programme office smsen om te laten weten hoe het gaat. Hier in het donker, merken we niets van wat er langs de kustlijn gebeurd. De volgende ochtend blijkt alles gelukkig erg meegevallen. Het water is niet heel hoog gekomen hier, wat huizen van 'bush material' aan het strand zijn beschadigd geraakt, maar dat is het. Gelukkig.

Een paar dagen later worden we 's morgens vroeg wakker gesmst met een berichtje dat een kerncentrale in Japan is geëxplodeerd en dat radioactief materiaal nu naar PNG komt. De regen is zuur en kan brandwonden veroorzaken en kanker, dus binnen blijven bij regen luidt het advies. Eerst schrikken we wel, en bellen we VSO voor meer informatie, maar als we het berichtje nogmaals lezen lijkt het wat overdreven. VSO weet ons later te vertellen dat de centrale niet ontploft is en dat het vals alarm is. Helaas weet niet iedereen dit en waarschuwen leraren hun leerlingen, en gaan op een paar plaatsen zelfs de scholen dicht. In het ziekenhuis zijn collega's bezorgd. Vero, die bij ons de was doet, belt ons bezorgd dat we de regenpijp van de watertank moeten halen. Heel veel mensen hebben zich onterecht veel zorgen gemaakt. Helaas lijkt dit berichtje ook meer impact te hebben dan de tsunami waarschuwing waar veel mensen zich toch niet veel van hebben aangetrokken.  

Foto: Vero met haar dochter Jenny en vriendin Kahen, gezellige meiden die graag met onze nieuwe huisdieren komen spelen.

Vero and her daughter Jenny and friend Kahen.

Op het werk zet de lijn van steeds wat drukker zich voort. Soms is het wel lastig om alleen iets op poten te zetten, maar er is vooruitgang. Eerst werden patiënten die een overdosis hadden genomen medisch behandeld, en weer naar huis gestuurd zonder dat ik ergens iets van af weet, nu worden ze naar me doorverwezen. Hetzelfde geld voor slachtoffers van huiselijk geweld of verkrachting. Ook mensen met vage medische klachten worden naar mij gestuurd en het blijkt dan ook vaak dat angst of stress achter de klachten zit. De ward rounds ga ik ook nog steeds mee. Medisch advies kan ik niet geven, maar het is niet zelden dat iemand stopt met z'n medicatie en dat een beetje meer uitleg en een gesprek ervoor zorg dat iemand z'n medicijnen weer neemt. Helaas nemen de de verpleegkundigen daar niet altijd de tijd voor, of ze hebben de tijd ervoor niet.

Foto: Het medical team en ik tijdens de ward round.

During the ward round

 

Verder zijn er deze week toevallig twee patiënten met psychoses en depressie binnengekomen. Inmiddels heb ik contact gehad met de psychiater in de hoofdstad die graag advies geeft wat betreft de medicatie. Een hele vriendelijke behulpzame vrouw, maar zij is een van de 7 psychiaters in het land en erg actief op het gebied van mental health awareness, dus ze is niet altijd even gemakkelijk te bereiken.

  Foto: Een super blije Nigel met verpleegkundige en HEO. Hij mag na twee maanden weer naar huis.

A happy patient going home after two months

Een andere patiënt met wanen kwam met z'n moeder bij mij om doorverwezen te worden naar de hoofdstad. Helaas is er nu net als 6 jaar geleden weer geen geld om ze naar Port Moresby te sturen. In PNG krijgen ziekenhuizen, als ik het goed heb, elke maand geld om patiënten door te verwijzen naar ziekenhuizen waar meer faciliteiten zijn. De CEO van het ziekenhuis besluit echter vaak dat het beter is als hijzelf ergens naar toe gaat vliegen, het liefst voor 10 duizend euro per maand, dus is er voor de patiënten geen geld. De corruptie van de CEO en een kleine groep mensen rondom hem is wel m'n grootste frustratie hier. In februari waren hier twee accountants uit Australië die behoorlijk wat fraude aan het licht hebben gebracht, ondanks dat de CEO weigerde met ze te praten.

Het verhaal omtrent de CEO zit ongeveer zo:

Vijf jaar geleden is een nieuw bestuur aangesteld en de CEO kreeg zijn functie. Al snel kreeg hij ruzie met het bestuur en het bestuur is opgestapt. Er is dus al bijna vijf jaar geen bestuur van het ziekenhuis. De leden van het nieuwe bestuur zijn in december aangesteld, en zouden in februari beginnen. Helaas is de CEO degene die ze moet inzweren, en is het nu tot half april uitgesteld. We zullen zien wat er dan gebeurd. Wat betreft de financiën zijn de CEO, de director of Medical Services (DMS onze baas), de Director of Nursing (DNS) en Director of Finances (DFA) degenen die moeten tekenen voor akkoord. Nu zijn de CEO en de DMS, het niet vaak met elkaar eens, dus is heeft de DMS weinig meer te zeggen over de financiën en mag hier niet meer voor tekenen. In de periode dat de accountants hier waren heeft de waarnemend DFA teveel informatie losgelaten en werd hij diezelfde week nog uit die functie gezet. Een van de accountants is uiteindelijk eerder terug naar Moresby gevlogen om aangifte te doen. Ondertussen zijn de patiënten die meer gespecialiseerde zorg nodig hebben de dupe en vervalt het ziekenhuis steeds meer. De ventilatoren vallen van ellende letterlijk van het plafond. De 'Fraud Squad' zoals dat heet, is op dit moment bezig met een onderzoek naar de fraude in het ziekenhuis. We wachten af wat dat teweeg gaat brengen.

Foto: Een deel van de medical ward.  

Part of the medical ward

In onze vrije tijd genieten we nu vooral van onze goed gevulde externe harde schijven. Ik zou met wat meiden mee gaan doen met de voetbal, maar het regent of het veld is te nat. Ook zouden we naar een dorp gaan wandelen, maar dat moet met laag water omdat je door twee rivieren met krokodillen moet. De tsunami en veel regen zorgt dat laag water ook niet veel meer voorkomt.

Een paar weken geleden kwam onze wantok, de onderzoekster van een tok ples (lokale taal) waar ik eerder over schreef, een paar dagen gezellig op bezoek. We gaan hopelijk binnenkort haar op het eilandje opzoeken.

Vandaag begon de dag zonnig, dus tijd voor wat actie; een wandeling langs de kust hier. Hier een paar foto's.  

 Foto: Isi Isi beach, het strandje waar we vaak komen afkoelen
Isi Isi beach, a place we like to come to cool down

  foto: Hij is net met z'n bloemen de rivier overgestoken

He just crossed the river with the flowers

 Foto: Een waterval onderweg
A waterfall on the way

foto: Mensen steken de rivier over.

People crossing the river.

We hebben gelopen tot aan de rivier, toen begon het te regenen en werd het ons afgeraden om de rivier over te steken omdat de stroming te sterk kon zijn als we terug zouden willen. Wel even gezwommen en toen door de stromende regen terug naar de fietsen. Teruggekomen hadden de jongens die daar bij het strand wonen onze fietsen afgedekt met karton en palmbladeren zodat ze niet zo nat zouden worden. En ze hadden er op gelet dat niemand ze meenam. Natuurlijk hebben wij Nederlanders een goed slot op onze fiets, maar dat zijn ze hier niet gewend, dus passen mensen op elkaars fiets, want net als in Nederland worden fietsen hier wel gejat. Heel lief van ze, maar vervolgens fietsen we wel lekker door de stromende regen naar huis.

Wat betreft de natuur is er hier nog veel ongerept, dus veel te doen voor de natuurmens, wat ik natuurlijk wel een beetje ben, maar de stad mis ik soms toch wel. Gelukkig kan ik over drie weken m'n hart ophalen en dosis stad krijgen in Brisbane en Sydney waar we met Pasen twee weken naar toe gaan.

Hieronder als afsluiter nog een paar foto's van de afgelope weken.

 Foto: Ik krijg de volle laag voor ons huis.
Under attact in front of our house

 Foto: Jerome en Jenny klimmen in de buai boom
Jerome and Jenny climbing beetle nut trees

   Foto: Lol met ons nieuwe huisdier.

Our new pet animal

This time again a brief update in English too.

After a period of drought and water tanks drying up a period of more extreme rainfall has started. During the drought we were quiet worried to be without drinking water at some point, but this problem has been resolved and replaced by laundry that never dries and all sorts of stuff that gets mouldy.

Two weeks ago we got really seriously worried when after the earthquake in Japan a tsunami warning was on for the north coast of PNG. The VSO country office was the first to inform us five hours before the expected tsunami and told us to make our evacuation packs ready. Luckily our house is on a hill and on poles, so I guess we are at about 30 meters above sea level. Another volunteer is living closer to the shore, so she stayed over at our place. VSO kept us well informed so when we heard about the damage in Japan we were happy to be safe on a hill. The next morning we were relieved to find out that only some bush material houses on the beach got damaged but no persons were harmed. The water level, that was much lower than normal had risen, but big waves didn't hit the Manus coast.

A few days later a new warning was going round PNG through a text message. It warned people that a nuclear power plant in Japan had exploded and that acid rain would now fall in PNG causing skin burns and cancer. Many people took this warning very serious. Many colleagues were worried and not sure what to do, the lady who does our laundry warned us to get the gutter out of the water tank and in the cities schools closed. The next day everything was back to normal.

At work the trend of having more work to do is still continuing. Although sometimes it is not so easy to try to set up a 'department', things are moving forward. The Outpatients Department now better understands the work I am doing and refer patients that are overdosed, are victims of rape or domestic violence not only to the health extension officer or doctor, but also to me.

The women's organisation on Manus has asked me to come and give a training on counseling and I'm trying to organize trainings in the hospital too.

Furthermore I have been able to get in touch with one of the few psychiatrists in the country who provided me with some awareness materials and I can consult here about patients and medication.

As if patients knew, this week two patients with psychoses were admitted to the ward.

Another patient with delusions who's mother is looking for proper care since 2003 wanted to go to Port Moresby to see the psychiatrist, however due to lack of money (corruption) there is again, like in 2003, no money to send him. In PNG hospitals get money to refer patients to bigger hospitals with more facilities. However it seems that most of that money is used by the hospital's CEO. The corruption by a few people in the hospital is my biggest frustration here. About a month ago two auditors where checking the spending of AUSAID money. They found out that a lot of corruption had been going on and now the so called Fraud Squad is doing an investigation of the hospitals management. Hopefully this is a warning for the new management that should actually have started already in February, but the CEO has not swore in the new board yet. There hasn't been a board now since five years so things in the hospital haven't really been moving forward, more backwards, from what I hear and observe: like fan's falling down from the ceiling in the ward.

In our spare time we are very busy with our well filled external hard drives. The rain doesn't make it to easy to be active. For example I was going to join some girls with the soccer competition, but the games are canceled because of rain or too wet fields. Furthermore we were planning to walk to a village of a women we met. For that we need to cross two rivers that can only be crossed dry when it is low tide and not a lot of rain. This morning however the sun was shining so we thought we'll give it a try, however the river was big and it started raining when we reached it. We could swim across, but we brought a camera which we wouldn't want to risk getting wet and we were advised against swimming across because of the rain the current would get stronger so it would be too hard to go back again.

The nature here is really nice and there are still areas to explore. However, I do miss the city life at times. So I am looking forward to go to Brisbane and Sydney in three weeks to get a good dose of city for the next year.  

Ik mis hier alleen Hema, Appie en Internet

English version below

Dat laatste is de rede dat ik zo lang niets gepost heb. Het probleem met het internet is nog steeds niet opgelost, maar we hebben de oude dongel van het langzame, dure internet weer aan de praat gekregen. Dus een tweede update:

Oud en nieuw bracht een rood licht, wat dus niet veel goeds voorspeld. Mogelijk verklaard dit dat Jerome geveld werd door niet alleen malaria, maar ook nog eens dengue. Onze vakantie was dus weinig actief en ik had de kans om rustig aan Manus te wennen en te ontdekken dat het hier geen probleem is om bijvoorbeeld alleen naar de markt te gaan. Het is hier gebruikelijk dat mensen automatisch vertellen waar ze heen gaan als je ze tegenkomt en dat ook van jou verwachten. Sociale controle, maar niet op een vervelende manier. Als ik alleen op de markt ben om cocosnoten (in combinatie met banaan een smakelijker alternatief voor ORS) in te slaan voor de zieke Jerome vraagt iedereen die ons kent waar hij is. In tegenstelling tot andere landen, waar mensen soms alleen aanstaren en sissende geluiden maken, schudden hier mensen je de hand en stellen zich voor. Daarom kennen inmiddels veel mensen mijn naam nu ook en klinkt het niet alleen meer moning/apinoon Jerome! als we langs fietsen, maar ook steeds vaker moning/apinoon Judith! We maken er een beetje een wedstrijd van wiens naam het vaakst geroepen word, helaas win ik het nog niet.

foto van de markt

Langzaam maar zeker krijg ik wat drukker op m'n werk. Hiv/Aids counseling, counselen van slachtoffers van huiselijk geweld, praten met mensen met een chronische ziekte, mensen wat meer uitleg geven over een bepaalde ziekte en de noodzaak om de behandeling af te maken, praten met mensen die ziek zijn maar waar voor de artsen (met de middelen die hier zijn) geen medische verklaring kunnen vinden.

Op maandag, woensdag en vrijdag is er de 'ward-round' en loop ik mee met de ronde over de medical ward, maar meestal beginnen ze op de surgical ward eerder en kijk ik eerst mee naar de patienten die daar behandeld worden. Beide ziekenzalen bestaan uit zo'n 16 bedden. In de medical ward heeft de hoofdmoot van de patienten TBC, in de surgical ward hebben de meesten een 'skin graft' nodig voor een wond die niet meer wilt dichten door de de diabetes en toevallig de laatste tijd ook oudere mensen die aan een tractie liggen na het breken van een heup. Helaas ook al te vaak patienten met kanker, in een stadium dat er niet veel meer aan te doen is. In het ziekenhuis is weinig aan diagnostisch materiaal. Er kunnen een aantal bloedtesten gedaan worden en er is een röntgen apparaat, dat is het zo'n beetje. Een tumor en mogelijke uitzaaiingen worden daarom niet in een vroeg stadium ontdekt, of patiënten komen zelf pas op het moment dat ze echt last krijgen van de ziekte. Op het moment dat er dan geld is om patiënten naar de hoofdstad door te verwijzen is het vaak te laat. Patiënten zijn te zwak om de reis nog te maken of de artsen beseffen dat er verwijzen geen zin meer heeft. Ik heb de indruk dat sommige patiënten alleen komen voor pijnbestrijding omdat ze weten dat de ziekte het van het lichaam aan het winnen is. Het klinkt nu alsof het ziekenhuis een depressieve plek is waar inderdaad wel een een psycholoog nodig is. Gelukkig hebben mensen hier een heerlijk gevoel voor humor en kunnen ze om van alles hartelijk lachen en is het soms best gezellig op de ziekenzalen.

Op vrijdag is er normaal gesproken grand round: een bijeenkomst waar op een informele manier een presentatie over een ziekte word gegeven of een casus word besproken. De eerste grand round van 2011 hou ik. Ik maak van de gelegenheid gebruik om met zoveel mogelijk input van de staff een plan voor het komende jaar te maken. Stap 1 van het plan is deze week gehaald, na precies twee maanden heb ik een kantoortje voor mezelf en is er dus een Mental Health/Social Work 'afdeling'. De rede dat het zo lang duurde is dat eerst misschien een biomedical officer zou komen, daarna wist niemand waar de sleutel van het kantoortje was. Die bleek uiteindelijk, heel verrassend, in het sleutelkastje te hangen... Verder heeft een net afgestudeerde verpleegkundige me laten weten dat hij erg geïnteresseerd in geestelijke gezondheid en dat hij wil dat ik hem hierin wat training ga geven. Daar ben ik ook erg blij mee, want het leek er op dat de meeste staff wat terughoudend was met het idee om training te krijgen in mental health.

foto: grand round, bridge model maken

In onze vrije tijd verkennen Jerome en ik beetje bij beetje het eiland. We fietsen naar Lugos, een dropje waar we van wisten dat er Duitse missionarissen zitten. In Lugos aangekomen maken we kennis met een jong gezin en we worden voor maandag uitgenodigd om op de vijfjarige verjaardag van hun zoon te komen. Ze hebben ook nog een dochter van twee. Op de verjaardag maken we ook kennis met de andere twee missionarissen, een jong stel. Het is leuk om wat andere wait manmeri te kennen hier, want afgezien van een paar Australiërs die hier opgegroeid zijn, non zijn of een vrouw hebben (het zijn er dus drie), zijn er niet veel 'westerlingen'. Blanken zijn hier zo zeldzaam dat zelfs Jerome en ik ze aanstaren, of dat huidskleur al een rede genoeg is om iemand in de supermarkt aan te spreken.

Nu we de Duitsers hebben ontmoet krijgen we wat hulp bij het ontdekken van Manus. Een zondag pikken de Duitsers ons op omdat ze naar een kerkdienst gaan in het oosten van Manus om daarna naar een mooi strand te rijden en te picknicken en een beetje in het water klooien. Verder springen we met ze van Loniu brug, die Manus vaste land verbind met het eiland Los Negros waar ook het vliegveld is.

 Foto: picknick op Salamei beach

foto: springen van Loniu bridge

  foto: fietstochtje over de Coastal road, tot de brug zijn we gefietst

De week erop gaan we naar Madang voor een VSO conferentie. VSO is bezig met het maken van een nieuw meerjarenplan voor hun werk in PNG en willen hiervoor feedback van de vrijwilligers in het veld.

Voor Jerome is het de eerste keer in bijna 9 maanden dat hij Manus verlaat, en hij heeft een lange lijst met dingen die hij in Madang wil halen die op Manus niet te krijgen zijn. Dus we vertrekken met lege tassen en komen terug met kaas, zongedroogde tomaatjes, fatsoenlijk tonijn in blik (niet, zoals hier, Diana, wat afval van tonijn in blik is). We missen hier af en toe wel een AH. Al krijg je daar geen ananas of ander fruit van een bekende die toevallig achter de kassa zit, wat hier op de markt wel regelmatig gebeurd als we groente en fruit aan het kopen zijn.

In Madang zijn we bijna een week. Drie dagen hebben we de conferentie met de vrijwilligers en de programme office staff. De vierde dag is er nog een fysio workshop en zaterdag hebben we nog een dag in Madang om weer eens met een bootje de zee op te gaan en in de buurt van kleine eilandjes te gaan snorkelen. Onderweg zien we nog een groep van 50 dolfijnen. Helaas kan mijn maag het schommelen op bootjes niet zo waarderen en ben ik tot de ontdekking gekomen dat ik geen zeebenen heb. De week in Madang was erg gezellig en lekker sociaal met de andere vrijwilligers, wat we op Manus soms wel eens een beetje missen.

Foto: fysio presentatie: ervaren wat het is om gehandicapt te zijn; VSO conference

Zoals ik eerder schreef vallen blanken hier op en ga je bijna automatisch een praatje maken. Zo ontmoet ik een paar dagen nadat we weer in Manus zijn Dineke in het ziekenhuis. Ze is een Phd student in Australie en ze is nu voor veldwerk een tijd op een eilandje ten zuiden van Manus, waar ze de lokale taal bestudeerd. Ze had gehoord dat er in het ziekenhuis twee Nederlanders werkten. Die avond hebben we een gezellige Hollandse pizza-avond. En we hebben weer een bestemming om eens een weekendje naar toe te gaan.

Tot zo ver onze avonturen van de afgelopen periode.

Op deze site reageren kan blijkbaar alleen met een google account, maar ik heb hier nog m'n Nederlandse nummer, en ik kan smsjes ontvangen :-) Ik kijk uit naar berichtjes van jullie!

English version:

So for those of you who are not yet so fluent in Dutch, here a brief update of my period in PNG. Unfortunately internet hasn't been working since ages, but we managed to get the old slow expensive internet working again. The problems with the faster internet are 'indefenite' but when they are solved I will update more and hopefully skype and email more.

The first week in PNG I had my In Country Orentation in Madang where there is the VSO programme office. Madang is quite big compared to Lorengau and has some nice hotels and places for diving and snorkeling. This week I mainly learned the basics of Tok Pidgin/Tok Pisin and adjusted to the heat in the swimming pool.

My first weeks in Lorengau are quite relaxed and I have the time to adjust to this new place. Lorengau is the main town on Manus and this is the place where I will work and live the coming year. I work in the hospital (haus sik) as a social worker. Currently there is no psychiatric nurse or social worker or just someone who can provide some mental health care. After a discussion with some of the staff the plan is now that this year I will set up some 'mental health clinic', train some staff that is interested, do some awareness and promotion of the service we provide. Hopefully, if this clinic is established a local psychiatric nurse or social worker will find it more attractive to start working here, or some staff that I trained can continue some of the work.

Apart from the organizational stuff I do some hiv/aids counseling, counseling of victims of domestic violence (which is very common here), support patients that are chronicly sick and talking to patients with complains the doctors have no explanation for.

Contrary to some other places in PNG, Manus is quite save. It is no problem for me to go to work or the market on my own. People are friendly and when they meet new comers they sek han (shake hands) and introduce themselves. For me this is a good way to inform people on the work I'm doing. The only problem is that so far I find it really hard to remember all the faces of the people I meet and to keep track of where I know them from.

In our spare time Jerome and I try to go around the island and discover the nice spots. One of the fist weeks we go to a traditional bride price custom in a village on the south part of Manus. It is the biggest bride price in Manus in history and it takes almost a week for the family of the man to collect and give the money and the family of the wife to give back food. In between the giving of food and money there are singsings: traditional dancing and singing.

Around Christmas we have a week vacation and one of our wantoks comes over. A wantok is someone who speaks the same language, in PNG this most of the times means family, in this context it means another Dutch volunteer. We arrange a boat and go to some villages around the island and to neighboring islands. When our wantok leaves Jerome is down for more then a week with malaria and dengue. He fortunately recovers well.

In one of the weekends cycling around we meet some German missionaries who will be here for four years. Since there are not so many wait (white) manmeri (people) here, it is actually quite nice to meet a few. Friendly people who have supplied us with yoghurt (now we can make our own) and we went for a pick nick at a nice beach on the east of Manus.

Since wait manmeri are such an exception here, it even makes that Jerome and I are sometimes staring at them, or it is a reason for other wait people here to just start a conversation. This way I met another Dutch girl. She is a Phd student doing field work on a small island south of Manus. She heard about two other Dutch working in the hospital, so when she was in town she found us there. That night we had a nice wantok evening, and we probably will visit her sometime at the island she lives.

In January we go to Madang for a VSO conference. VSO is planning there new strategy for the coming years and organises this conference to get input from the volunteers. It is a great week with interesting discussions and nice for me to meet the other volunteers working in PNG. And we are able to buy cheese and loads of other things that have been out of stock in Manus since ages.

The main supermarket here gets the supplies by boat and you never know when something comes. If you ask when again milk coming again, the answer is: 'next shipment', whenever that may be...

To be short I am having a good time here. Things at work could get a bit busier, but I am sure that will change. Although Lorengau is a small and quiet place, I am glad it is save and with not so many foreigners around we get involved more with the locals. However with the internet down it is a bit more isolated.

Looking forward to hearing form you!

Wan Moon Pinis

Bijna een maand voorbij, dus de hoogste tijd voor een eerste update over hoe het hier gaat.

Een december vertrek ik naar Papoea Nieuw Guinea (PNG). De sneeuw vertraagt mijn eerste vlucht in de rij van vijf, maar gelukkig kan ik van Amsterdam rechtstreeks naar Singapore vliegen en sla ik de stopover in Londen over. De eerste vlucht baal ik nog van het afscheid nemen. Ik vraag me even af: waarom wilde ik dit ookal weer? Een contract voor 16 maanden... Ik ben gewend aan week contracten... Wil ik echt zo lang m'n familie en vrienden niet zien? Niet bepaald...

In Singapore aangekomen voel ik de warme lucht van de tropen over me komen en Starbucks deelt gratis koffie uit. Dit geeft me nieuwe energie. Het avontuur begint nu echt. Ik heb zin om voor VSO in dit mooie land aan de slag te gaan en om Jerome te zien.

Even kort: VSO (Voluntary Service Overseas) is een organisatie die zich inzet voor duurzame armoedebestrijding door het uitzenden van vakspecialisten die op basis van gelijkwaardigheid hun kennis en vaardigheden delen met de lokale bevolking om zo mensen te helpen die het het hardst nodig hebben. Jerome werkt al sinds februari in PNG voor VSO om mensen met een handicap te helpen en een fysioafdeling op poten te zetten. . Ik ga als social worker mensen met psychische problemen helpen; mensen die in ontwikkelingslanden vaak gestigmatiseerd worden en waar vaak geen goede hulp aan wordt verleent.

Drie december kom ik aan in Port Moresby, waar ik nog net de aansluiting haal van m'n laatste vlucht naar Madang. Hier is het hoofdkantoor van VSO PNG gevestigd en krijg ik de eerste week mijn In Country Orentation. Normaal is dit met andere volunteers, maar in mijn geval ben ik alleen. Deze week open ik een bankrekening, waar m'n lokale salaris elk kwartaal wordt gestort. Weer wat anders dan elke week een contract uitbetaald... Ik regel andere praktische zaken en krijg vooral les in Tok Pisin (Tok Pidgin in Engels). In PNG zijn er meer dan 800 talen, maar de taal die bijna iedereen spreekt is Tok Pisin. Het is in de koloniale tijd ontstaan op de plantages van de Duitse kolonisten en is een samenvoeging van lokale talen, Engels en Duits. Tok Pisin betekend letterlijk 'het praten van vogels', wat net als het Tok Pisin soms mooi klinkt en soms niet zo, volgens mijn leraar dan.

Voorafgaand aan de In Country Orentation had ik gelukkig nog het weekend om bij te komen van de jetlag. Met een bootje duikers mee om te snorkelen en beetje aan de temperatuur wennen in het zwembad.

Vrijdag vlieg ik dan eindelijk naar Manus, en Jerome. Tenminste dat hoop ik, op het vliegveld aangekomen blijkt dat ik nog op de wachtlijst sta, vanwege de kerstdrukte... Gelukkig lukt het toch om mee te gaan met deze vlucht en ben ik onderweg naar Lorengau, Manus Island, waar ik de komende tijd ga wonen en werken.

De eerste weken op het werk in het ziekenhuis zijn nog vrij rustig. Wel word er op de eerste werkdag een jonge vrouw met een psychose binnengebracht. Haar zus verteld me dat ze denken dat ze 'bezeten' is. Ik ben blij dat ze me dit toevertrouwd en dat ik kan uitleggen wat er wel aan de hand is.

Verder praat ik wat met de verpleegkundigen, health extention officers en artsen. In deze weken voor kerst gebeurd er niet zoveel in het ziekenhuis, maar bijna elk gesprek levert wel een soort van doorverwijzing voor me op. “In de ward ligt een patiënt met rugklachten, ze is hier al een half jaar, we denken eigenlijk dat ze thuis problemen heeft en daarom misschien haar pijnklachten overdrijft. Ze is aan de morfine, maar toen we een keer gedestilleerd water gaven verdwenen de pijnklachten ook. Misschien kun je eens met haar praten?” Of: “Er is een man met een alcohol vergiftiging binnengebracht, praat eens met hem en kijk eens of hij misschien verslaafd is.”

Voor mij zijn deze weken vooral belangrijk om een idee te krijgen over de cultuur, hoe hier tegen geestelijke gezondheid gekeken wordt en een idee te krijgen van de kennis en hulp die hier aanwezig is.

De cultuur leer ik nog wat beter kennen als we naar een traditionele bruiloft gaan in een dorpje aan de zuidkust van Manus. Een man van in de 50 gaat trouwen met zijn tweede (officiële) vrouw van nog geen 30. De familie van de man geeft geld, de familie van de vrouw geeft in ruil eten. De man is behoorlijk rijk en er is een bride price van ruim 330 000kina (100 000 euro). Wij zijn er op donderdag en vrijdag. Donderdag wordt na 4 dagen doneren het laatste geld gegeven, voorafgaand aan traditionele dans en zang. Vrijdag staat al het eten wat gegeven wordt in rijen per gezin. Ik zal een foto bijvoegen.

  Naast rijen rijst en sago worden er 70 varkens gegeven, zwemmen er wellicht geen schildpadden meer in de zee en is er een koe met een minstens 24 urige bootreis naar Manus gekomen. We horen later dat dit de grootste bride price op Manus ooit was. Wij zijn behoorlijk de toeristen op deze bruiloft, maar dat werd dan ook vooral van ons verwacht. We moeten veel foto's maken en thuis laten zien hoe mooi de cultuur hier is. We worden dan ook hartelijk ontvangen en zelfs versierd. Een zeer charmante foto zal ik bijvoegen...

 Voor kerst komt Marcel, een fysio uit Castricum die al meer dan vier jaar in PNG werkt, ons opzoeken. We lenen een bootje en gaan langs twee dorpjes een stukje van Lorengau. Verder maken we nog een snorkel uitstapje en hebben we een uitgebreide kerst lunch bij father Joseph. Hij is een missionaris uit Fiji en heeft geheel Fiji-style krokodil in de grond oven gemaakt. Erg lekker.

 Zelf raak ik ook al aardig thuis in de PNG keuken. Pitpit, kaukau, popo, pukpuk, kumu, ik kan er, al zeg ik het zelf, al aardig een maaltijd van in elkaar draaien. Op de foto zijn we bij ons thuis met de Japanners.

Met oud en nieuw gaan we oliebollen bakken en om middernacht gaan we naar een heuvel vanwaar we een licht in de zee kunnen zien die gaat voorspellen wat voor jaar het gaat worden. Rood belooft niet veel goeds, groen wel...